Los biólogos de la UPV/EHU y la conservación de la naturaleza

Arturo Elosegi y Jesús Pozo

Toma de muestras de bivalvos en los manglares nicaragüenses. Foto: Ionan Marigomez / UPV/EHU.

A menudo se critica a la universidad por falta de conexión con la sociedad. Se afirma que la universidad enseña conocimientos arcanos y que la investigación apenas tiene implicaciones prácticas. Este punto de vista es compartido por bastantes universitarios, por lo que algo habrá detrás del mismo. Sin embargo, un poco de perspectiva histórica muestra que hay numerosas interacciones entre la universidad y la sociedad. A título de ejemplo, vamos a analizar cuál ha sido el impacto de la Sección de Biología en la conservación de la naturaleza.

Biologia Atalaren inpaktua naturaren kontserbazioan

Arturo Elosegi eta Jesús Pozo

Askotan gaitzesten da unibertsitateak gizartearekin duen konexio eskasa. Unibertsitatea ezagumendu bitxiak irakasten dituela esan ohi da, eta ikerketak nekez duela ondorio praktikorik. Ikuspuntu hau unibertsitario askok ere badu; beraz, egiatik zerbait izanen du. Dena den, perspektiba historiko apur bat izanda, ikusiko dugu unibertsitate eta gizartearen artean elkarrekintza ugari direla. Adibide gisara, UPV/EHUko Biologia Atalak naturaren kontserbazioan izan duen eragina aztertuko dugu.

1. irudia: Besteak beste, egun gizakiak ustiatzen dituen presak, urtegiak, kanalizazioak, ibaien ekosistemetan duten eragina aztertzen dute UPV/EHUko Biologia Ataleko ikertzaileek. (Argazkia: Uribarri Ganboako Urtegia / Wikipedia CC BY-SA 4.0 lizentziapean)

Jainkoari eskerrak

Arturo Elosegi

Zientzialarion tresnarik beharrezkoena ez da mikroskopioa, ez ordenagailua ez eta PCRa. Gure tresnarik beharrezkoena garuna da, edo gogoa, dei iezaiozu nahi duzun bezala. Eta ez da soilik zientzialarion kontua: jende gehienen lan-tresna beharrezkoena ere halaxe da, garunaren bitartez hartzen baititugu erabakiak, haren bitartez neurtzen egoera bakoitzak dituen arriskuak eta eskaintzen dituen aukerak. Horretxegatik da garrantzitsua ulertzea nola funtzionatzen duen gure garunak, dituen gaitasunak eta mugak.

1. irudia: Ba al dakigu nola funtzionatzen duen gure garunak?

Baina behin gure garuna aztertzen hasita, ikusten dugu ez duela funtzionatzen uste genuen bezain ongi, hartzen ditugun erabakiak ez direla uste genuen bezain arrazionalak. David Kahnemanek, Ekonomiako Nobel saria jaso zuen psikologoak, lan handia egin du honetan, eta modu esperimentalean frogatu du gure garuna alferra dela, maiz egoera sakon analizatu beharrean lasterbideak erabiltzen dituela ondorioak ateratzeko. Askotan ondorio horiek egokiak dira, eta sakon pentsatuko bagenu baino azkarrago lortzen ditugu. Erabaki azkarrak hartzea garrantzitsua denean, beraz, lasterbide hauek onurak ekarri ohi dituzte. Batzuetan, ordea, ondorioak okerrak dira, batez ere arazoa konplexua denean. Hortaz, hartzen ditugun erabakiak egokiak direla bermatu nahi badugu, arreta berezia jarri behar dugu arrazoitzeko garaian. Erne, beraz, guztiok, ez ditzagun ondorioak azkarregi atera, egoera eta baldintzak sakon aztertu gabe.